In de afgelopen maanden hebben de medewerkers van het Sintang Orangutan Center (SOC) weer veel werk verzet. We geven je er weer graag een update van.

Samenwerking met BKSDA verlengd

Afgelopen juni is de samenwerkingsovereenkomst tussen het SOC en de BKSDA voor vijf jaar verlengd. Goed nieuws voor het SOC, want het bevestigt de goede resultaten die het SOC de afgelopen jaren heeft geboekt met de opvang, rehabilitatie en vrijlating van orang-oetans.

De BKSDA is een overheidsinstantie die vergelijkbaar is met Staatsbosbeheer. De organisatie is onder andere belast met het faunabeheer in Indonesië en in die rol is zij ook verantwoordelijk voor de bescherming van de orang-oetan. Ook de orang-oetans die door het SOC worden opgevangen en gerehabiliteerd vallen onder de verantwoordelijkheid van de BKSDA. Daarom worden er tussen de BKSDA en het SOC duidelijke afspraken gemaakt over de activiteiten van het SOC en de samenwerking tussen beide partijen.

Die samenwerking bestaat onder andere uit de bescherming, opvang, rehabilitatie, vrijlating en monitoring van orang-oetans; uit het geven van voorlichting en creëren van draagvlak onder lokale gemeenschappen; uit het beschermen van de orang-oetans door technische assistentie en onderzoek, en uit het voorkomen van conflicten tussen mens en dier.

In februari werd de samenwerking van de afgelopen vijf jaar al door de BKSDA en het SOC geëvalueerd. Op basis hiervan is besloten om de samenwerking opnieuw te verlengen.

Kingkong opgevangen door SOC

Op 27 augustus heeft het SOC een orang-oetanvrouwtje opgevangen. Het meisje – Kingkong – is een jaar of vijf en maakt het goed.

Het SOC kreeg op 25 augustus van de BKSDA te horen dat er in Mempawah, een stad ten noorden van Pontianak, een orang-oetan als huisdier werd gehouden. De politie had de orang-oetan inmiddels in beslag genomen. De volgende dag zijn twee medewerkers van het SOC en twee van de BKSDA naar tijdens een 10 uur durende rit naar het politiebureau in Mempawah gereden. Omdat Kingkong in goede conditie leek te zijn, is ze met het team mee teruggereden naar het SOC.

Volgens de man die haar als huisdier hield, heeft hij Kingkong drie jaar in huis gehad. De man had haar twee jaar daarvoor met de bus meegenomen uit Melawi, een district ten zuiden van Sintang. In de drie jaar dat Kingkong als huisdier werd gehouden, werd ze behandeld als een lid van het huishouden. Ze kreeg zelfs kleren aan. Kingkong is daardoor erg afhankelijk van mensen geworden. Dat maakt het mogelijk lastig om haar te rehabiliteren.

Kingkong zit momenteel nog in quarantaine. Dat is gebruikelijk bij elke orang-oetan die wordt opgevangen. Twee weken nadat ze werd opgevangen, is Kingkong grondig onderzocht en onder andere getest op Hepatitis-B, HIV/AIDS en SARS CoV-2 (corona). Daarbij werden ook haar vingerafdrukken afgenomen en een chip geïmplanteerd die het mogelijk maken om haar te identificeren. De uitslag van de onderzoeken worden ergens in november verwacht. Tot die tijd blijft Kingkong nog in quarantaine. Daarna verhuist ze naar de socialisatieverblijven met andere orang-oetans. Vanaf dat moment kan ze ook het oefenbos in om in haar natuurlijke omgeving te leren zelfstandig in het wild te overleven. Dat zal voor Kingkong best even wennen zijn.

Update over Julia

Op 28 december vorig jaar (link) werd Julia opgevangen. Ze was toen pas twee maanden oud. Haar moeder was in een val gelopen en overleden, en Julia werd vervolgens voor ongeveer € 30 verkocht aan de man bij wie ze uiteindelijk door het SOC is weggehaald.

Julia is inmiddels bijna een jaar oud en ze maakt het erg goed. Ze verblijft momenteel nog in het grote babyverblijf in het opvangcentrum in Sintang. De afgelopen maanden hebben de verzorgers haar langzaam laten wennen aan vast voedsel zoals banaan en sinaasappel.

Julia gaat nu ook met de andere baby’s naar het kleine oefenbos naast het opvangcentrum. Onder begeleiding van verzorgers kunnen de baby’s hier spelenderwijs hun klimvaardigheden oefenen. In het begin moest Julia nog vaak huilen als de verzorgers haar meenamen naar het bos, maar inmiddels weet ze hoe ze zich met de andere baby’s moet vermaken. Ze kan bovendien ook al best hoog klimmen, hoewel ze af en toe nog door een verzorger naar beneden moet worden gehaald omdat ze dat zelf niet durft.

Voor Julia zijn deze lessen erg belangrijk. Omdat zij pas twee maanden oud was toen haar moeder overleed en ze als huisdier werd gehouden, heeft ze nooit leren klimmen of zelf maar bewust kunnen zien hoe haar moeder dat deed. Orang-oetans als Julia zijn in dat opzicht volledig afhankelijk van de verzorgers en oudere, meer ervaren orang-oetans.

Onderhoud in Tembak

In het vochtige, tropische klimaat roesten de verblijven snel en worden de verbindingen minder sterk. Omdat orang-oetans sterke dieren zijn die bovendien graag hun kracht testen, is regulier onderhoud noodzakelijk. De afgelopen weken is er daarom groot onderhoud gepleegd aan de nachtverblijven in het oefenbos in Tembak. Zwakke en poreuze delen zijn vervangen en alles is opnieuw in de verf gezet.

Het was een mooi moment om de verblijven op te knappen, want er zitten geen orang-oetans in.

Elektrisch hek

Orang-oetans zijn van nature nieuwsgierige dieren. Het is dan ook niet vreemd dat ze graag willen weten welke wereld er buiten het oefenbos ligt. De afgelopen weken hebben verschillende orang-oetans (waaronder Mamat) herhaaldelijk het elektrische hek gesaboteerd door de insulatoren stuk te maken. Om dat voorkomen is er onderaan het hek een extra barriere met schrikdraad aangelegd.

De bouw van de quarantaine- en isolatieverblijven in Jerora

Elke orang-oetan die door het SOC wordt opgevangen moet in quarantaine om te voorkomen dat eventuele ziektes worden overgedragen op de andere dieren. Een quarantaineverblijf is dan ook een essentieel onderdeel van het opvangcentrum. Sinds augustus wordt er hard gebouwd aan het nieuwe quarantaineverblijf bij het oefenbos in Jerora. Het verblijf is inmiddels bijna af.

Het verblijf is gebouwd op palen die op een tegelvloer staan. De vloer van het verblijf is gemaakt van roosters, zodat uitwerpselen en ander afval op de tegelvloer eronder vallen. Hierdoor blijven de verblijven schoon en kunnen de verzorgers de troep makkelijk opvegen. Een roostervloer klinkt misschien onvriendelijk, maar voor de orang-oetans, die hun hele leven tussen de takken doorbrengen, maakt dat helemaal niet uit. Daarnaast zijn er hangmatten om in te slapen.

Jerora Forest School Orangutan Clinic

Langzaam maar zeker worden alle faciliteiten uit het opvangcentrum in SIntang ‘verhuisd’ naar het oefenbos bij Jerora. De reden is dat het opvangcentrum in Sintang eigenlijk te klein is en niet kan uitbreiden. Ook het is veel makkelijker dat het opvangcentrum bij het oefenbos ligt. Daarnaast heeft het opvangcentrum last van de toenemende drukte in de stad. Pal naast het opvangcentrum is bijvoorbeeld een paar jaar geleden een nachtclub geopend. De muziek en het rumoer die tot in het diepst van de nacht aanhouden, maken de orang-oetans erg onrustig.

Bij het oefenbos in Jerora zijn de afgelopen jaren al verschillende voorzieningen gerealiseerd. Er zijn nachtverblijven gebouwd waar de orang-oetans verblijven als ze niet in het oefenbos zijn. Er is een veldstation gebouwd (het Liez Center). Er zijn verblijven voor mensen die door het SOC zijn uitgenodigd. En er wordt een quarantaineverblijf gebouwd.

Op dit moment wordt er ook hard gewerkt aan een kliniek waar zieke of gewonde orang-oetans onderzocht en behandelt kunnen worden. Deze kliniek moet dit jaar nog worden opgeleverd.

Met de bouw van een nieuwe kliniek in Jerora, krijgt de kliniek die eind 2013 in het opvangcentrum in SIntang werd gebouwd een andere rol. Daar zullen voortaan geen orang-oetans meer worden behandeld, maar huisdieren. De inkomsten uit de behandeling van huisdieren komen ten goede aan het SOC.